Het Augustinessenklooster en de bijhorende kloostertuin in de Budastraat zijn bij de meeste Kortrijkzanen nog onbekend. In de toekomst komt daar verandering in als de tuin zal openen voor het publiek. In afwachting daarvan maken de leermedewerkers van de Leerwerkplaats, onder begeleiding van Wannes Ureel, er een groen pareltje van.
Leerwerkplaats
Het Augustinessenklooster maakte ooit deel uit van het voormalige Onze-Lieve-Vrouwehospitaal en is eigendom van het OCMW Kortrijk. Het klooster wordt nog bewoond door 3 zusters en is net als de tuin niet toegankelijk voor het publiek. In de toekomst is het wel de bedoeling om de tuin open te stellen. Daarom zorgen de medewerkers van de Leerwerkplaats er nu al voor dat alles volledig op punt staat. De Leerwerkplaats biedt opleidingen en leerervaringen aan, voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Ervaren instructeurs zoals Wannes Ureel (42) ondersteunen hen met intensieve coaching. Hun doel is om mensen sterker te maken en klaar te maken voor de arbeidsmarkt. Wannes studeerde biotechniek en is afgestudeerd als opvoeder. Hij werkt al 11 jaar bij de Leerwerkplaats.
Samen sterker worden
Wannes: “Meestal komen mensen bij de Leerwerkplaats terecht via het Team Werk & Activering van Stad Kortrijk. Ze worden ingezet in verschillende vakdomeinen: schilderen, elektriciteit, poetsen, … Hetzelfde team van de kloostertuin is bijvoorbeeld ook actief in De Nieuwe Lente in Heule, waar ze onder andere de tuin onderhouden en kruiden kweken. Die mensen hebben meestal geen achtergrond in de tuinbouw. Ik begin hun opleiding dan vanaf nul. Het team vormt een diverse mix, met mensen van allerlei achtergronden. Hierdoor is er soms een taalbarrière, maar motivatie en inzet zijn het allerbelangrijkst. Als ze in de flow zitten, komt het goed. Ik ben hier niet om tegen hen te roepen. We steunen elkaar om samen sterker te worden.”
Ook mensen groeien
“Onze ambitie ligt hoog: we willen niet alleen de mooiste kloostertuin van Vlaanderen maken, maar ook de meest sociale en biodiverse. De klemtoon ligt op het herstellen van de oorspronkelijke ziel van de tuin. Het moet een rustplek worden waar mensen even kunnen ‘opladen’, ook onze leerwerknemers zelf. Net zoals de planten groeien zij hier. De tuin heeft dus meerdere functies. Hij vormt een platform om mensen met verschillende achtergronden samen te brengen.”
Korte voedselketen
“Een andere doelstelling is om de tuin te integreren in de korte voedselketen. De groenten die we hier telen, brengen we daarna met een bakfiets naar het volksrestaurant VORK. Daar worden ze verwerkt in de gerechten. Net als de Leerwerkplaats is ook VORK een opleidingsvloer. Maar daar stoppen we niet. We proberen ook contacten te leggen met gastronomische restaurants in Kortrijk om er onze groenten op het bord te krijgen. Zo kwam Bas van het toprestaurant ViEr hier al eens kijken.”
Plantenbibliotheek
Wannes ideeën reiken nog veel verder. Wannes: “De zusters hebben de traditie om confituur te maken van het fruit in hun tuin. De opbrengst van de verkoop gaat naar het goede doel. Wij willen die traditie verderzetten. Daarnaast willen we planten opkweken en verkopen. We denken ook aan een medicinale kruidentuin om thee van te maken. Op een van de veldjes willen we planten zetten die geschikt zijn om textiel mee te kleuren. Dat zou een symbolische link leggen met het museum Texture aan de overkant van de Leie. Bovendien gaan we een ‘plantenbibliotheek’ aanleggen. Met die planten creëren we overal in de stad groene plekjes. Op de hoek van de Gentsesteenweg met de Harelbeeksestraat maakten we al zo’n stukje met planten die afkomstig zijn uit de kloostertuin. Je zal daar deze lente een ware kleurenpracht kunnen bewonderen.”
Geïnspireerd door de geschiedenis
“We laten ons bij de aanleg van de kloostertuin volop inspireren door de geschiedenis van deze plek. We doken daarvoor in de archieven. Zo ontdekten we dat er hier al in de 16e en 17e eeuw een sterke traditie van leifruitbomen bestond. Bij dat soort bomen worden de takken horizontaal geleid. We vonden zelfs foto’s van zo’n 100 jaar geleden, waarop te zien is dat de kloostermuur zo hoog begroeid was. Het voordeel van leifruitbomen is dat je op een beperkte oppervlakte toch een grote opbrengst hebt. Samen met het Provinciaal Technisch Instituut proberen we nu om die technieken opnieuw toe te passen. Dat vergt de nodige kennis en arbeid. Je moet bijvoorbeeld voldoende snoeien om de gewenste vorm te krijgen. Daarom begeleid ik een team dat – afhankelijk van het seizoen – uit zo’n 3 à 7 leerwerknemers bestaat.”
Het team
Bilal (21), Filmon (25) en Dima (46) maken deel uit van dat team. Bilal: “Ik kom uit Afghanistan maar woon al 5 jaar in België. Via mijn maatschappelijk werker Lisa kwam ik terecht bij de Leerwerkplaats. Eerst was dat bij de groendienst. Sinds 4 maanden werk ik 5 dagen per week in de kloostertuin. Als het regent, doen we soms ander werk, zoals bij Stal 13. Kortom: ik doe alle klusjes die ze mij vragen. Later wil ik automechanieker worden, maar hier leer ik ondertussen al veel bij.”
Filmon: “Ik kom uit Eritrea en woon 3 jaar in België. Ook ik hoorde via mijn maatschappelijk werker over de Leerwerkplaats. Ik was al vertrouwd met tuinbouw en werk graag buiten. Voor ik in de kloostertuin begon, hielp ik al mee in de samentuin in de Venning. Ook daar gingen de geteelde groenten naar VORK. Om mijn Nederlands te verbeteren, volg ik elke week een halve dag les bij Ligo.”
Dima: “Ik vluchtte 3 jaar geleden uit Oekraïne naar België vanwege de oorlog. De stad waar ik woonde, lag op 30 km van het front. Inmiddels werk ik al een jaar in deze kloostertuin. Groenarbeid spreekt mij het meest aan. Je ziet hier echt hoe de seizoenen veranderen. In de zomer is de kloostertuin prachtig met al die bloemen en planten. We hebben al minstens 200 bloemen geplant.”